Zgodnie z obowiązującymi w Polsce regulacjami prawnymi (art. 888-902 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks cywilny) umowa darowizny polega na zobowiązaniu się darczyńcy do nieodpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego, czyli wzbogacenia go kosztem własnego majątku, zaś obdarowany wyraża zgodę na bezpłatne przysporzenie. Innymi słowy jeśli chcemy przekazać innej osobie składniki własnego majątku jak nieruchomość, samochód nie oczekując nic w zamian, to myślimy o umowie darowizny. Co istotne, umowa darowizny może zostać zawarta między więcej niż dwoma osobami, co w praktyce oznacza, iż po każdej ze stron może wystąpić nawet po kilka osób.
W myśl obowiązującego prawa za darowiznę uważane jest przekazanie innej osobie lub osobom pieniędzy, nieruchomości, ruchomości lub praw. Przedmiot umowy darowizny mogą też stanowić prawa, które nie mają wymiernej wartości majątkowej, ale dla stron danej umowy posiadają jakąś określoną wartość.
Co do zasady darowizna w postaci oświadczenia darczyńcy powinna zostać sporządzona w formie aktu notarialnego. Jeżeli jednak umowa została zawarta bez zachowania tej formy a przyrzeczone świadczenie zostało już wykonane, to taka umowa zachowuje ważność. Wyjątkiem od tej zasady są umowy, które zgodnie z brzmieniem przepisów szczególnych dla oświadczenia obdarowanego również wymagają zachowania formy aktu notarialnego – np. darowizna nieruchomości czy darowizna praw użytkowania wieczystego lub spółdzielczego prawa do lokalu.
Należy pamiętać, że z uwagi na fakt, iż umowa darowizny jest świadczeniem dwustronnym, na gruncie polskiego prawa nie istnieje możliwość dokonania darowizny bez wiedzy obdarowanego lub wbrew jego woli.
Darowizna nieruchomości
Umowa darowizny nieruchomości bezwzględnie wymaga zachowania formy aktu notarialnego. W umowie darowizny obowiązkowo muszą zostać określone: strony umowy czyli kto jest Darującym a kto Obdarowanym, co jest przedmiotem umowy a także wartość rynkowa przedmiotu umowy. W umowie należy również określić czy wydanie przedmiotu umowy już nastąpiło czy tez dopiero nastąpi w określonym czasie.
Warto mieć na uwadze, iż zawarcie umowy darowizny nieruchomości nie chroni obdarowanego przed ewentualnymi roszczeniami o zachowek ze strony spadkobierców darczyńcy. Spadkobiercy mają prawo, by upomnieć się po śmierci darczyńcy o wypłatę rekompensaty finansowej w odpowiedniej wysokości.
Darowizna pojazdu
Umowa darowizny samochodu powinna zawierać: datę i miejsce zawarcia umowy, dane osobowe darczyńcy i obdarowanego (imię, nazwisko, numer PESEL, adres zamieszkania, numer dowodu osobistego z datą ważności), datę przekazania posiadania pojazdu oraz jego wartość wyrażoną w złotówkach. Niezbędne jest również, aby umowa darowizny samochodu precyzyjne określała przedmiot darowizny – należy podać markę auta, jego rok produkcji, numer nadwozia, numer silnika, numer rejestracyjny oraz numer karty pojazdu, jeżeli ją wydano.
W przypadku, gdy umowa darowizny pojazdu nie została zawarta w formie notarialnej, a obdarowany nie należy do najbliższej rodziny darczyńcy, niezbędne jest także zgłoszenie darowizny we właściwym urzędzie skarbowym oraz uregulowanie podatku od spadków i darowizn. Jego wysokość jest określana w oparciu o podaną w umowie wartość darowanego pojazdu.
Umowa darowizny – opłaty
Koszty sporządzenia umowy darowizny w formie aktu notarialnego można precyzyjnie określić jedynie w przypadku dokładnej znajomości wszelkich szczegółów związanych z daną darowizną – między innymi jej wartości oraz stopnia pokrewieństwa pomiędzy darczyńcą a obdarowanym. W przypadku umowy darowizny sporządzanej u notariusza do kosztów trzeba również zaliczyć taksę notarialną wraz z należnym podatkiem VAT, ewentualne opłaty sądowe i inne opłaty oraz koszty wypisów aktu notarialnego.
Należy także pamiętać, że zgodnie z obowiązującym prawem (Ustawa z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn) umowa darowizny podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn na zasadach określonych we wspomnianej ustawie. Zgodnie z jej zapisami każda darowizna musi być zgłoszona właściwym organom podatkowym.
Dlatego też, należy skonsultować się z notariuszem, który na podstawie uzyskanych informacji dokładnie wyliczy przewidywane koszty sporządzenia umowy darowizny.
Dokumenty potrzebne do zawarcia umowy darowizny u notariusza
Komplet dokumentów niezbędnych do sporządzenia umowy darowizny w formie aktu notarialnego jest bezpośrednio zależny od tego, co jest dokładnie jest przedmiotem darowizny. Dla przykładu darowizna nieruchomości gruntowej czy spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu będzie wiązać się z koniecznością dostarczenia do notariusza przez darującego innego zestawu dokumentów niż środków pieniężnych.
Aby uniknąć potencjalnych problemów i usprawnić przygotowanie aktu notarialnego obejmującego umowę darowizny, najlepiej skontaktować się z wybraną kancelarią notarialną odpowiednio wcześniej i uzyskać informacje, jakie dokładnie dokumenty będą niezbędne do sporządzenia danej umowy darowizny.
Sprawdź także: Umowa zamiany
W przypadku naszej kancelarii informacje te można uzyskać zarówno drogą mailową, telefoniczną jak i osobiście w Kancelarii – zapraszamy do kontaktu!